تاالب بین المللی شیدور 
موقعیت جغرافیایی منطقه
موقعیت جغرافیایی́ 48 و ˚26 – ́ 47 و˚26 عرض شمالی و ́25 و˚53 – ́23 و ˚53 طول شرقی در 1500 
متری شرق جزیره الوان. 
جزیره غیر مسکونی شیدوردر 170 کیلومتری شهر بندرلنگه و 1/5 کیلومتری شرق جزیره الوان در شمال خلیج 
فارس واقع شده است. نزدیکترین فاصله جزیره شیدور تا خط ساحلی 9/4 کیلومتر) روستای نخیلو( و نزدیکترین 
بندر )بندرمقام( 10/5 کیلومتر است 
تاریخچه حفاظت منطقه
تمام جزیره در سال 1350 به عنوان منطقه حفاظت شده انتخاب شد و در سال 1351 به پناهگاه حیات وحش 
ارتقاء یافت و در تیرماه سال 1373 به عنوان مناطق مهم تجمع پرندگان توسط سازمان بین المللی حیات 
پرندگان )IBA )شناخته شده است و در 4 بهمن ماه 1378 در کنوانسیون رامسر به عنوان تاالب بین المللی 
ثبت گردید. 
 این جزیره کوچک تنها آبسنگ مرجانی حفاظت شده ایران می باشد و در فهرست مهمترین آبسنگهای مرجانی 
اتحادیه بین المللی حفاظت و منابع طبیعی )IUCN )نیز ثبت شده است 
سیمای طبیعی منطقه 
جزیره های مسطح )حداکثر ارتفاع 6 متر( و توده مرجانی می باشد که با خاکی شنی – رسی پوشیده شده 
است.در طول ساحل جنوبی، غربی و شمال غربی جزیره صخره هایی با ارتفاع 2 متر ظاهر شده است. در گوشه 
جنوب شرقی آن، صخره ها به شکل توده های در هم رفته ای از تخته سنگ ها، حتی در شرایط مد نیز دیده 
می شود. سایر نواحی ساحلی،به صورت نوار ماسه ای باریکی است که تا شمال شرقی جزیره به شکل دماغه ای 
بلند، امتداد می یابد 
منابع آب منطقه 
 چشمه یا آب سطحی در این جزیره وجود ندارد و میزان بارندگی بسیار کم است
زمین شناسی منطقه 
جزیره شیدور یکی از چین خوردگیهای با دامنه نوسان کوتاه، کوهپایه های زاگرس است که همراه با جزیره 
الوان بصورت چین خوردگی های زاگرس یعنی شمال غرب به جنوب شرق داخل آبهای خلیج فارس گسترش 
دارد. بصورت یک تاقدیس کم ارتفاع از چین خوردگی های پایانی زاگرس بطرف پالنفرم خلیج فارس بین ایران 
و عربستان است. در سطح جزیره شیدور آبرفتهای دوران چهارم قرار دارد که حاصل فرسایش سازندها در عهد 
حاضر است. سنگهای این جزیره اغلب از نوع دریایی دوره پلیوسن که تناوبی از سنگ اهک ، مارن و گل رس که 
هم عرض کنگلومرای بختیاری در خوزستان می باشد تشکیل یافته است
پوشش گیاهی منطقه 
بــــیشترین پوشــش گیاهی بخشهـــای مرکزی جزیـــره را عمدتاً sedela ,sp Atriplex
vermiculata، آتریپلکس تشکیل می دهند. سایرگیاهان این جزیره عبارتنداز چمن شورپاگربه ای، گل 
جالیزی، نوک لک لکی، نوعی ارمک ، آفتاب پرست ساحلی ، زیروک ، بارهنگ ، چوج )درخت مسواک( ، لف پیر 
)پیرگیاه( وگل ماهور شرقی می باشند
تنوع زیستی منطقه 
 جزیره شیدور مهمترین زیستگاه جوجه آوری برای پرستوی دریایی در ایران محسوب می شود. زیستگاه مناسبی 
برای جوجه آوری پرستوهای دریایی از انواع گونه سفید، کاکلی کوچک، کاکلی بزرگ، پرستوی دریایی پشت
دودی می باشد. از انواع دیگر پرندگان آن می توان به اگرت ساحلی ، حواصیل سبز و عقاب دریایی ماهیگیر
اشاره کرد .
تاکــــنون دراین جزیره 10 گونه پرنده شناسایی شده است که به جز چکاوک کاکلی وسسک دم دراز ، بقیه 
مهاجر هستند. این جزیره همچنین یک زیستگاه مهم برای تخم ریزی الک پشتهای دریای همانند الک پشت 
منقار عقابی والک پشت سبزمحسوب می شود. ازجانوران دیگر این جزیره می توان خزندگانی نظیر سوسمار دم 
دراز بیابانی، اسکینگ ایرانی، اسکینگ علفزار جنوبی، مار جعفری را نام برد.
این جزیره کوچک تنها آبسنگ مرجانی حفاظت شده ایران می باشد و در فهرست مهمترین آبسنگ های مرجانی 
اتحادیه بین المللی حفاظت و منابع طبیعی (IUCN (نیز ثبت شده است. حداقل 19 گونه مرجان از 8 جنس و 
6 خانواده در حاشیه جزایر استان هرمزگان از جمله جزیره شیدور گزارش شده است.
در جزیره شیدور پستانداران خشکزی تاکنون مشاهد نشده است لیکن پستانداران دریایی دارای تنوع خوبی بوده 
و شامل برخی نهنگها و دلفین ها مانند نهنگ براید و... می باشد 
ارزش ها ی اجتماعی و فرهنگی 
چشم اندازهای بدیع و سواحل دنج مکان مناسبی برای طبیعت گردان و عکاسان است
 مهمترین مشکالت تاالب 
- جمع آوری تخم پرندگان و الکپشتان دریایی 
- آلودگی نفتی ناشی از مجاورت با جزیره الوان و تردد شناورها 
- آلودگی ساحل درنتیجه بازگشت زباله های سرگردان درآب )بخصوص بطری های پالستیکی( 
- برداشت غیر مجاز ماسه از ساحل 
- شکار الکپشت ها جهت استفاده از گوشت آنها 
- تخریب النه ها 
- ماهیگیری غیر مجاز و اقداماتی که موجب تخریب مرجانها می شود. 
- خشکسالی 
- گردشکری ناپایدارو غیر اصولی
آبادی های مهم پیرامون منطقه
از مجموع 14 روستای حاشیه نوار ساحلی غرب استان که در فاصله 52 کیلومتری تاالب قرار گرفته اند روستای 
الوان با فاصله 1800متر نزدیکترین روستا و بندر بستانو با فاصله 52 کیلومتر دورترین روستا از جزیره شیدور 
می باشد. مهمترین روستاهای تاثیر گذار بر تاالب مذکور با توجه به معیشت مردم منطقه روستاهای بندر نخیلو، 
بندرمقام و الوان است. سایر روستاهای مهم شامل : 
ردیف نام روستا فاصله )کیلومتر(
1 بندرمیچائیل 11
2 بندرجزه 10/3
3 بندرنخیلو 11/8
4 بندرجبرائیل 17/34
5 بندرمقام 18/38
6 الوان 1/8
تاالب بین المللی دلتای رود گز و حرا 
موقعیت جغرافیایی منطقه 
در موقعیت11 ، ˚57 تا 20 ، ˚57 شمال شرقی و10 ، ˚26 تا 26 ، ˚26 در حد فاصل شهرستان سیریک
و شهرستان جاسک قرار دارد
تاریخچه حفاظت منطقه
این تاالب در سال 1975 در کنوانسیون رامسر با وسعت 15000 هکتار به ثبت رسید که به همراه بخشی از
پیرامون خود با مساحت 16914هکتار با عنوان منطقه حفاظت شده مورد حفاظت قرار دارد. در سال 1387 
مرز منطقه مورد بازبینی قرارگرفت و با لحاظ نمودن عمق 6 متر)تعریف تاالب( وسعت منطقه به 27827 هکتار 
افزایش یافت که مساحت جدید آن تحت عنوان منطقه حفاظت شده گزو حرا آگهی رسمی روزنامه گردیده است 
مساحت کنونی تاالب مطابق با منطقه حفاظت شده 27827 هکتار می باشد 
موقعیت خورهای منطقه 
رویش های حرای این منطقه در امتداد 12 کیلو متر در خور های حد فاصل رود گز و رود خانه حیوی قرار 
گرفته اند. خور هـای واجـد مانگرو در محـدوده ذکر شده که در حد فاصـل عرض های 15 ˚ 26 و 25˚ 26 
شمالی و طول هـای 04 ˚ 57 و 08˚ 57 شـرقی قرار دارند، شامـل خور های پاچور، نخل زیارت، گـارندهو، 
زیارت، گـناری)آذینی( و کـرتان می باشند. که صرف نظراز دو خور نخست در سایر خور ها اجتماعات حرا و 
چندل را می توان در کنار یکدیگر مشاهده نمود. نزدیک ترین خور واجد مانگرو به مصب رود گز خور پاجور 
است که در فاصله 15 کیلو متری از شهر سیریک قرار دارد. و آخرین خور)خور کرتان( نیز تا سیریک 27 کیلو 
متر فاصله دارد. گفتنی است در میان خور های نامبرده خور های زیارت، گناری و کرتان قابلیت پهلوگیری لنج 
هایی با وزن حدود یکصد تن را دارا می باشند 
سیمای طبیعی منطقه 
منطقه حفاظت شده حرا - رود گز از اکوسیستم های تاالبی می باشد که به شکل نواری باریک در شرق شهرستان 
میناب و درکرانه شمالی خلیج فارس کشیده شده است. خور آذینی از مهمترین خورهای منطقه است. ویژگی 
منحصر به فرد آن وجود دو گونه گیاهی حرا و چندل در این منطقه می باشد. دهانه دو رودخانه گز و حرا تواما 
یک تاالب ساحلی را به طول 40 کیلومتر در امتداد شمال به جنوب در سواحل شرقی تنگه هرمز تشکیل داده 
اند.این تاالب شامل مجموعه ای از آبراهه های جزرومدی، کفه های گلی، جنگل حرا می باشد 
زمین شناسی منطقه 
خاک بستر مانگروهای سیریک دارای بافت سیلیسی لوم مشتمل بر حدود %12/7 مواد ارگانیکی می باشد. 
رویشگاه های مانگرو این منطقه بر روی یک تراس آبرفتی متعلق به دوران چهارم زمین شناسی مستقر گردیده 
است. این تراس از رسوبات جزرومدی پوشیده شده که در اثر نفوذ جزرومد سازندهای جزرومد شامل فالتهای 
نسبتا بلند جزرومدی گردیده است این فالتها بصورت دوره ای تحت نفوذ آب قرار می گیرند، همچنین در نقاط 
باالی جزرو مدی کمی ارتفاع یافته اند، سواحل شنی یا ماسه ای نواری دیده می شوند 
هوا و اقلیم منطقه 
اقلیم منطقه حاره ای تا نیمه حاره ای است و دمای هوا در تابستان به 45 درجه سانتیگراد می رسد. متوسط
بارش ساالنه 100 تا 300 میلیمتر و عمدتا در ماههای آبان تا فروردین است 
پوشش گیاهی منطقه 
پوشش گیاهی منطقه شامل اجتماعاتی از گیاهان حرا با نام علمی (marina Avicennia (ودرخت چندل با 
نام علمی mucronata Rhizophora می باشد که این گونه به تیره Rhizophoraceae تعلق دارد. بهترین 
اجتماعات جنگل های چندل را می توان در این منطقه )به خصوص خور زیارت( مشاهده نمود.
کفه های گلی به استثنای اجتماعاتی از گیاه پیزرsp Scirpus. عاری ازپوشش گیاهی است. دشت های ساحلی 
مجاور دارای جنگل های تنک پراکنده ای می باشند. که از مهمترین گونه های آن می توان به آکاسیا چتری 
کرد اشاره Ziziphus sp ، .Tamarix sp گز ،Prosopis cineraria ایرانی کهور ، Acacia tortilis
میزان خالص تغییرات جنگل های حرا در این منطقه از سال1999 تا سال 2015 حدود 2/97 هکتار کاهش 
سطح بوده است
پراکنش جانوری منطقه 
مصب رودخانه های گز و حرا مکان زمستان گذرانی با ارزشی برای پرندگان آبزی وکنار آبزی مخصوصاً صدف 
خوار، گیالنشاه حنایی، گیالنشاه بزرگ و چندین گونه پرنده دیگر محسوب می شود دراین مکان احتماالً پرنده 
هایی از تیره حواصیل همانند حواصیل بزرگ وحواصیل هندی جوجه آوری می کنند. از پرندگان شکاری زمستان 
گذران درتاالب می توان به عقاب دریایی دم سفید اشاره کرد
لیست پرندگان تاالب دلتای رودگزو حرا 
نام فارسی نام انگلیسی نام علمی
Podiceps cristatus Great Crested Grebe بزرگ کشیم
Pelecanus crispus Dalmatian Pelican پاخاکستری پلیکان
Phalacrocorax carbo Great Cormorant بزرگ باکالن
Ardea cinerea Grey Heron خاکستری حواصیل
Casmerodius albus Great White Egret بزرک اگرت
Egretta gularis Western Reef Heron ساحلی اگرت
Burhinus recurvirostris Great Stone Plover هندی لق چاخ
Pluvialis squatarola Grey Plover خاکستری سلیم
Charadrius hiaticula Ringed Plover طوقی سلیم
Charadrius alexandrinus Kentish Plover کوچک سلیم
Charadrius mongolus Mongolian Plover کوچک طوقی سلیم
Charadrius leschenaultii Greater Sandplover بزرگ شنی سلیم
Numenius arquata Eurasian Curlew گیالنشاه
Tringa totanus Redshank پاسرخ آبچلیک
Tringa nebularia Greenshank پاسبز آبچلیک
Tringa cinereus Terek Sandpiper سرباال نوک آبچلیک
Larus canus Common Gull سبز نوک کاکایی
Larus cachinnans Caspian Gull پازرد کاکایی
Larus heuglini Heuglini Gull هیوگلینی کاکایی
Larus ichthyaetus Great Black-headed Gull بزرگ سیاه سر کاکایی
Larus genei Slender-billed Gull صورتی کاکایی
Sterna caspia Caspian Tern خزری پرستو
Sterna bengalensis Lesser Crested Tern کوچک کاکلی پرستودریایی
Alcedo atthis Common Kingfisher خورک ماهی
Streptopelia senegalensis Laughing Dove خانگی قمری
Streptopelia decaocto Collared Dove یاکریم
Francolinus pondicerianus Grey Francolin کمنزیل
Passer domesticus House Sparrow خانگی گنجشک
Pycnonotus leucogenys White-eared Bulbul خرما بلبل
Buteo rufinus Long legged Buzzard بلند پا سارگپه
Accipiter badius Shikra کوچک پیغو
Cercomela melanura Black Redstart سیاه سرخ دم
Ketupa zeylonensis Brown fish Owl ماهیخوار جغد
Oenanthe Isabellina Isabeline Wheatear دشتی چک چک
Aquila clanga Spotted Eagle بزرگ خالدار عقاب
Aquila heliaca Imperial Eagle شاهی عقاب
Limosa lapponica Bar-Tailed Godwit حنایی گیالنشاه
Haematopus ostralegus Oystercatcher خوار صدف
Haliaeetus albicilla White-tailed Eagle سفید دم دریایی عقاب
ارزش ها ی اجتماعی و فرهنگی منطقه 
 تاالب مذکور با توجه به وجود پوشش گیاهی جنگل های حرا و چندل از ارزش فوق العاده ای برخوردار می 
باشد. از انواع ارزش های آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود
- تفرج و گردشگری
- استفاده های آموزشی و پژوهشی
- فواید ناشی از تنوع زیستی
- ایجاد منطقه پرورشگاهی جهت ماهی و میگو 
تفرج و طبیعت گردی در منطقه
جنگلهای حرا دارای ارزشهای مهمی جهت تفرج و گردشگری هستند از مهمترین فعالیتهای گردشگری جنگلهای 
مانگرو تفرج از طریق فعالیت های قایقرانی می باشد . یکی دیگراز فعالیت های گردشگری منطقه فعالیت پرنده 
نگری برای عالقمندان به طبیعت است وجود این جنگل ها و طبیعت زیبای آن عامل مهمی در جهت جذب
عالقمندان به طبیعت بوده است 
مهمترین مشکالت تاالب 
- آلودگی با منشاء انسانی از قبیل مواد هیدروکربنی ، سموم شیمیایی و ...
- بهره برداری بی رویه از منابع تاالب ) آبزیان ، پوشش گیاهی( 
- سرشاخه کنی توسط بومیان منطقه
- آلودگی ناشی از حضور شناورهای موجود بخصوص آلودگی نفتی
- آلودگی ناشی از تخلیه سوخت قاچاق 
- وجود غیر قانونی دام در منطقه )شتر( 
- وجود اسکله ها و مشکل وجود شن های روان 
آبادی های مهم پیرامون منطقه
جمعا 42 روستا در فاصله حداکثر 12 کیلومتری مرز تاالب وجود دارد که از مهمترین مراکز جمعیتی منطقه 
می توان به شهرستان سیریک با جمعیت 43185 نفر ) 4140 شهری و 39045 روستایی( اشاره کرد.
مهمترین روستاهای تاثیر گذار شامل: 
- روستای سربندرو
- روستای مغ ناتم 
- روستای گارندو 
- روستای گز
- روستای بازگرد
- زوستای گونمردی 
- روستای کرتان